تعارض اسباب نزولتعارض اسباب نزول، تنافی اقوال مفسّران و محدثان درباره شان نزول آیات قرآن را می‌گویند. ۱ - تعریفتعارض اسباب نزول، از اقسام تعارض ادله لفظی و به معنای تنافی میان اسباب مختلف نزول آیه‌ای از آیات قرآن است که از سوی مفسران و محدثان بیان شده است. ۲ - مثالچنان که برای آیه : ﴿یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ اَمْرِ رَبِّی﴾، دو شان نزول نقل شده است: ۱. در « صحیح بخاری » از ابن مسعود نقل شده که گفته: من و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در مدینه راه می‌رفتیم که جماعتی از یهود از آن جا عبور می‌کردند، برخی از آنان درباره حقیقت روح از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم سؤال کردند و سپس این آیه نازل شد. ۲. در « صحیح ترمذی » از ابن عباس نقل شده که وقتی عده‌ای از قریش درباره روح از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم سؤال کردند، این آیه نازل شد. بنا بر نقل اوّل، این آیه در مدینه ، و بنابر نقل دوم، در مکه نازل شده است؛ پس بین دو سبب و شان نزول، تنافی و تعارض وجود دارد. [۲]
التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة، عزیز برزنجی، عبداللطیف عبدالله، ج۲، ص (۷۵-۷۰).
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۱۰، برگرفته از مقاله ««تعارض اسباب نزول». |